Alle rechten voorbehouden. Geen enkel deel van deze publicatie mag worden gereproduceerd, gedistribueerd of verzonden in welke vorm of op welke manier dan ook, inclusief fotokopiëren, opnemen of andere elektronische of mechanische methoden, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.

Mei 1940.

Aan een wegwijzer in Hassum, een km van de Nederlandse grens. Links op de foto, Runo Wagerl.

Tagebuch.

Im Felde 1939-1940.
Runo Wagerl.
De eerste bladzijde van het dagboek, het geschrift is anders tegenover de rest van het dagboek.
De tekst in het boekje is volledig in Sütterlin geschrift, wat het niet gemakkelijk maakt om te vertalen. Komt er nog eens bij, het geschrift zelf van de schrijver, zo kan hier en daar wel een fout in de tekst staan.

Met dank aan Jane B. Marple (Duitsland) voor het belangeloos ontcijferen van de tekst.

Onder Sütterlin wordt verstaan het handschrift dat ontwikkeld is door Ludwig Sütterlin en in 1915 in Pruisen werd ingevoerd. Vanaf 1920 werd geleidelijk aan in heel Duitsland deze standaardisatie gebruikt. In 1935 werd het het officiële schrift in heel Duitsland. Op 1 september 1941 werd dit schrift door Martin Bormann in opdracht van Hitler verboden. (Bron wikipedia).

Om bij het onderwerp van Meetjesland 1940 te blijven, beginnen we met het dagboek op 23 mei. Net kanaal Gent - Terneuzen overgestoken.

23.
Früh halb 4 setzen wir über, aber wir können keinen Feind finden. Er hat sich in aller Eile aus dem Staube gemacht und hat alles liegen und stehen gelassen. Wir halten ein scharfes tempo Und kommen mittags 12 h nach ( Stehlo - Eeklo?)Hier befindet sich der Lyskanal. Auch dieser wird mit zäher Kraft vom Gegner gehalten. Unsere gruppe macht...

We steken 's ochtends om half vijf over, maar we kunnen geen vijand vinden. Hij kwam haastig uit het stof en liet alles achter. We houden een flink tempo aan en komen s ’middags na 12.00 uur (Stehlo - Eeklo?). Hier is het Leiekanaal. Dit wordt ook met hardnekkige kracht vastgehouden door de tegenstander. Onze groep gaat ...

..unter Führung unserer Zugführer an den Kanal. Wir  haben den Auftrag,  genau zu erkundigen , ob dieser stark befestigt ist und in welcher ( Ecke/ Stärke) der Gegner sich dort festgesetzt hat
In 3 Stunden haben wir unsere Aufgabe erledigt und kehren wieder zu der Kompanie zurück.
Wir wurden von unseren Kameraden freudig begrüßt ,dass wir alle wieder heile...

.. onder begeleiding van onze pelotonsleider naar het kanaal. We hebben de opdracht gekregen om precies te onderzoeken of deze sterk versterkt is en in welke (hoek / sterkte) de tegenstander zich daar heeft gevestigd.

In 3 uur hebben we ons werk gedaan en keren we terug naar de compagnie.

We werden met vreugde begroet door onze kameraden, dat we allemaal weer gezond …..

...zurück sind. Denn ein anderer Spähtrupp unter Führung von Oberfeldwebel Pfaff hat ihren ersten Toten, , Kamerad Erzmann gefordert. Er kam früh 10 Uhr erst zur Kompanie und nachmittags war sein Ende.

Auch 3 verwundete, Die ersten der Kompanie. Abends 8h muss unsere Gruppe als stehender Spähtrupp vor und eine Weggabelung sichern.

... terug zijn. Een andere verkenningsgroep, onder leiding van sergeant Pfaff, heeft hun eerste dode, kameraad Erzmann. Hij kwam pas om 10 uur 's ochtends naar de compagnie en het eindigde in de middag.

Ook 3 gewonden, de eerste van de compagnie. Om 8 uur 's avonds moet onze groep als staande patrouille voor een splitsing in de weg gaan staan ​​en vastzetten.

Ob wir das schwerste unseres Zuges hinter uns haben. Aber es bleiben uns nichts anderes übrig. Denn von den (Herren )? will keiner mehr mit vor um uns einer anderen Gruppe( einzumischen?)

24. Liegen noch in dem Waldstück von Eeklo ( ungeschützt) ? Am Vormittag nichts besonderes, nur die feindliche Art.(illerie) macht sich von Zeit zu...

Of we het zwaarste voor onze “groep” achter ons hebben liggen. Maar we hebben geen andere keus. Omdat van de (heren)? Niemand wil lid worden van een andere groep (om tussenbeide te komen?)

24. Liggen nog (onbeschermd) in het bos van Eeklo? ( De 2de comp. 3de peleton, lag aan de bunkers van 14-18 in het Stekkebosken, nu de Elzenboslaan genoemd. Bunkers zijn in de jaren 50-60 gesloopt.)
Niets bijzonders in de ochtend, alleen de vijandige art. (Illerie) verandert in ...

...Zeit bemerkbar.  Aber abends gegen 5 h hat ein feindlicher Aufklärer unsere Stellung erkundet.  Nun gibt  es aber Pfeffer, es ??? Granate um Granate, ein richtiges Höllenfeuer und wir waren gezwungen, auszuweichen und ziehen uns auf die Höhen unserer Artillerie zurück.

An diesem Nachmittag fiel unser ….. Kommandeur Berghammer.

... tijd merkbaar. Maar om ongeveer 5 uur 's avonds had  een vijandelijke verkenner onze positie herkend. Maar nu is er peper, toch ??? Granaat na granaat, een echt hellevuur en we werden gedwongen te ontwijken en ons terug te trekken naar de hoogten van onze artillerie. (Tijdens de nacht trekt de comp. zich terug in de bossen van de Zandvleuge.)

Die middag viel onze …. Commandant Berhammer. (Berckhemer.)

Met rode circel gemarkeerde persoon is Oberstleutnant Oskar Berckhemer, commandant van het 1ste bataillon van het 481ste infanterie regiment.
Oberstleutnant Oskar Berckhemer sneuvelde op 25.05.1940 te Balgerhoeke tijdens een patrouille die

de aanvalsmogelijkheden onderzochten voor de volgende dag. Maar ze werden ondekt door de Belgische Grenadiers die verscholen lagen aan de overkant van de vaart. Bij de terugweg werd de patrouille beschoten met artillerievuur en twee officieren kwamen om het leven.

Oberstleutnant Oskar Berckhemer en Hauptmann Heinrich Metzger werden dodelijk getroffen. Hun lichamen werden meegenomen naar Lembeke - Oosthoek waar ze werden begraven.
Foto is genomen kort na de inval in Nederland.

…..Es ist ein schlimmer? Schlag für uns u es würde eine große Lücke in uns gerissen.

26. Mittags halb 12 gehen wir zum Angriff vor. Unser Zug hat die Floßsäcke welche in Eeklo abgesetzt wurden, mit nach vorn zu nehmen. Es ist ein schönes Stück Weg und kostet allerhand Anstrengung.

… ..het is een harde slag voor ons, het zou een grote leegte in ons scheuren.

26. s’Middags Om 12.00 uur gaan we verder om aan te vallen. Onze comp. moet de vlotzakken die in Eeklo zijn gedeponeerd naar voren brengen. Het is een lange weg en kost veel moeite.
( Hieruit blijkt dat Runo Wagerl bij het 3de peloton hoorde. Hun taak was de rubberboten tot aan het kanaal brengen en deze klaarmaken voor de overtocht.
Het 1ste peloton moet als eerste oversteken, tijdens de oversteek moet de 2 comp. vuurdekking geven en als laatste moet het 3de peloton de oversteek maken.)

Für unseren Bereitstellungsraum blasen wir die Floßsäcke auf und bringen sie an den Damm des Kanals.

Unser T.G.park?? öffnen das Feuer unter dessen Schutz wir übersetzen sollen.

Es zaudert? alles, aber es muss doch sein. Einige setzen über u. bilden am jenseitigen Ufer einen Brückenkopf u. ein von den  Belgiern schon im Wasser befindlich ?

Voor onze verzamelruimte blazen we de vlotzakken op en brengen ze naar de oever van het kanaal.

Ons T.G. park ?? open het vuur onder wiens bescherming we moeten overgezet worden.

Twijfelt het? alles, maar het moet zo zijn. Sommigen steken over en vormen een bruggenhoofd op de andere oever en een van de Belgen ligt al in het water.

De noodbrug aan Raverschoot, daags na de gevechten. De Floßsäcke liggen nog altijd in het water waar de Duitsers het afleidingskanaal zijn overgestoken.

Schlauchsteg ? Wird am jenseitigen Ufer wieder verankert u. wir erreichen so das jenseitige Ufer.

Es war noch nicht die Hälfte der Kompanie übergesetzt als der Gegner ein mörderisches Feuer auf uns legte.

Wir meinten die Hölle sei losgebrochen . Wir verschieben uns nach rechts und sichern die Flanken der Art.
Das Art.Feuer …..

Slangweb? Ligt weer voor anker op de andere oever en bereiken we de andere oever.

De helft van de compagnie was nog niet overgestoken toen de vijand een moorddadig vuur op ons legde

We dachten dat de hel was losgebroken. We schuiven naar rechts en beveiligen de flanken van de artillerie.

Het artillerie vuur ...

…….hält 6 Std an und wir müssen doch ausharren.  Unser Zugführer  liegt mit unserem M.G.Schützen noch überm Kanal u. traut sich nicht vor.

Wir liegen hier und uns fehlen sie u. sind jeder Stunde bereit  unser Leben hinzugeben,  was auch schon einige taten u. ? der Feigling liegt hinten u. traut...

…… .. duurt 6 uur en we moeten het volhouden. Onze pelotonsleider is nog met onze M.G. Schützen over het kanaal en durft niet vooruit.

We liggen hier en we missen ze en zijn bereid om elk uur ons leven te geven, wat hebben sommigen al gedaan en? de lafaard ligt achter en vertrouwt ...

...sich nicht vor. An meinen Augen rollen einige Bilder des Lebens vorüber u. Am Schluss bleibt das meiner Liebsten die ich Hause habe stehen.  Bei diesen ist in diesen Stunden mein ganzer Gedanken u in jeder Minute ja Sekunde vom Leben Abschied zu neu das Leben zu geben für Führer u. Vaterland.  Wie ……

... niet hiervoor. Sommige beelden van het leven rollen langs mijn ogen en uiteindelijk stopt die van mijn dierbaren die ik thuis heb. Gedurende deze uren is mijn hele gedachte om elke minuut en seconde afscheid te nemen van het leven om nieuw leven te geven voor de Führer en het vaderland. Hoe ……

….es in diesen Stunden schon einige vor meinen Augen gegeben haben.  Ein Gefreiter der MG will über den Kanal ein Volltreffer erwischt ihn u wir finden nichts mehr von ihm. Abends 5 h setzt unsere Art. ein, aber sie schießt zu kurz auch unsere Flieger werfen ihren Segen in unsere Linie. Hier ….

... er zijn er al een paar voor mijn ogen geweest gedurende deze uren. Een korporaal van de MG wil over het kanaal en krijgt een voltreffer en we kunnen niets meer van hem vinden. Onze artillerie begint om 5 uur 's avonds, maar het schiet te kort en onze vliegtuigen gooien hun zegen in onze linie. Hier….

….herrschte ein großes Missverständnis.  Unser Angriff sollte erst um 5 h stattfinden,  wurde aber vom Regimentskommandeur um 4 stunden vorverlegt u. so hatten wir die großen Verluste.  Unser Zug stößt um 9 h weiter vor um dem Art.Feuer auszuweichen aber der anderen können nicht mitkommen,  wir sind vielleicht noch 10 Mann unseres Zuges und stoßen noch über ….

... heerst er een groot misverstand. Onze aanval zou pas om 5 uur plaatsvinden, maar werd door de regimentscommandant 4 uren naar voren gehaald en dus hadden we de grote verliezen. Onze groep rijdt om 9 uur vooruit om de artillerie vuur  te vermijden, maar de andere kan niet met ons mee, we zijn misschien nog met 10 man van onze groep en stoten over ...

…die 3.Komp. hinaus,  welche am Abend Angriffskom. war. Wir hingen kurz vor der belgischen HKL. Erhielten plötzliches Feuer u wurden gezwungen, unser weiteres Vorgehen aufzugeben.

Ich bekämpfe mit meinem MG die feindlichen Schützenlöcher, aber trotzdem haben die verfluchten Kerle 5 Mann herausgeschossen u. verwundet. Nachts um 11h gehen wir ohne Führung ……

... de 3e comp. zoek uit welke aanval 's avonds plaatsvond . We hebben net voor de Belgische HKL (?) rondgehangen. Kreeg plotseling vuur en werden gedwongen onze acties te stoppen.

Ik vecht tegen de vijandelijke schuttersputjes met mijn machinegeweer, maar toch schoot die vervloekte kerel 5 man neer en verwondde ze . Om 11 uur gaan we zonder gids ......
(Bij het lezen van deze tekst blijkt duidelijk dat het 7de Jagers te voet zich niet zonder slag of stoot  hebben overgegeven, dit is ook te bemerken aan het aantal dodelijke slachtoffers bij de Jagers.)

….zurück,  denn zu 5 können wir nicht da vorne bleiben.  Stoßen beim  Zurück gehen auf die 3. K. welche uns nach links weißt u wir finden dort wirklich Obfd (Oberfeldwebel) Pfaff mit einigen Männern u. er teilt uns gleich zur Sicherung ein u kommen in dieser Nacht nicht zum schlafen.
27. Früh 8h kommt der gesamte Batl.und wir schließen uns an u setzen unseren Vormarsch …

... terug, want we kunnen niet met vijf vooraan blijven. Als we terug gaan komen we de 3e K. (compagnie) tegen die ons links kent en we vinden daar echt Obfd (Oberfeldwebel) Pfaff met wat mannen en hij wijst ons meteen toe aan de bewaking en kunnen die nacht niet slapen.

27. Het hele bataljon arriveert om 8 uur 's ochtends en we doen mee en vervolgen onze opmars

…unseren Vormarsch fort. Wir kommen bis kurz vor Brügge. Gehen am Rande eines Dorfes in Stellung,  wir bauen uns pfundig ein u schlafen diese Nacht prima.
28. Auf unserem weiteren Marsch erfahren wir,  dass die belgische Armee kapituliert hat u es ist einem jeden Freude abzulesen.  Aber sie wird auch sehr bald wieder gedämpft,  denn es sitzen ……

... onze opmars gaat door. We komen net voor Brugge aan. Posities innemen aan de rand van een dorp, we bouwen onszelf in ponden en slapen prima die nacht. (Sijsele?)

28. Op onze verdere mars vernemen we dat het Belgische leger zich heeft overgegeven en iedereen is blij dat te zien. Maar wordt kort daarna ook weer gedempt, want er zijn ......

….noch englische u französische Kerntruppen an der belgischen Küste.

Die ersten u zehnten Komp. werden auf Luftkampfwagen ? Vorgeworfen? U oftmals dem Gegner gar zu werfen ???

Wir marschieren 4.30h durch Brügge es ist eine herrliche Stadt,  es wäre schade wenn auch sie ein halber Schutthaufen wäre.

Nachts um 11h erreichen wir Odinbourg? Bleiben hier übernacht.

... nog steeds Engelse en Franse troepen aan de Belgische kust.

De eerste en tiende comp. Zitten in luchtgevechtsvoertuigen? Verdacht? Gooi je vaak naar de tegenstander ???

We marcheerden 4.30 uur door Brugge, het is een heerlijke stad, het zou zonde zijn als het ook een halve hoop puin was.

Komen we om 11.00 uur aan in Oudenburg? Blijven hier overnachten.

29. Früh 10 marschieren wir in Richtung Richart? Weiter.

Mittags machen wir in einem Gehöft halt u rasten hier 2 Std.

Um 4 h Abmarsch kommen abends 10 h in die vorderste Linie u lösen hier die M16 ab.

Wir schanzen uns ein u übernehmen die Sicherung.

Es lässt sich weiter nicht bemerken.

Auf dem linken Flügel verteidigt sich der Feind hart und versucht immer …..

29. Om 10 uur marcheren we richting Richart? Verder.

Tussen de middag stoppen we in een hoeve en rusten hier 2 uur uit.

Om 4 uur 's avonds, 10 uur kom naar de frontlinie en vervang hier de M16.

We graven in en nemen de beveiliging over.

Er word anders niets opgemerkt.

Op de linkervleugel verdedigt de vijand zich hard en probeert altijd ...

……wieder durchzubrechen, aber es gelingt ihm nicht.  Auf unserem Abschnitt legt er nur schwaches Art.Feuer.
30. Früh 4 h müssen wir zurück,  denn der Abschnitt in dem wir liegen wird von unserer Art.noch bestrichen. Um 8 h geht das Reg.476 zum Angriff vor. Wir werden an diesem Tage noch 2x verschoben u nachts endlich gehen wir wieder zurück

Haben an diesem ……

om opnieuw door te breken, maar het lukt hem niet. Hij steekt slechts een zwak soort vuur in onze sector.

30. Om 4 uur 's ochtends moeten we terug, want het gedeelte waarin we liggen valt nog onder onze artillerie. Om 8 uur ging het Reg. 476 ten aanval. We worden op deze dag twee keer verplaatst en 's avonds gaan we eindelijk terug

Waren bij deze......

….Tag unseren ersten Luftkampf miterlebt.

In schneidige.Mann um Mann ?hacken unsere Jäger einiges herunter es herrschte rege Fliegertätigkeit.
31. Gehen zurück u haben einen Tag Ruhe

Juni

1. Die Awensiwe (Offensive?) Ist beendet wir marschieren bis zur Küste u bleiben in Ostdünkerken.

Unser Regiment hat nun 3 Tg Ruhe  welche es auch …..

.... was getuige van ons eerste luchtgevecht op de dag.

Onze jagers hakten veel man voor man in het rond - er was veel vliegactiviteit.

31. Gaan terug en hebben een rustdag.

Juni-

1. Het offensief is voorbij, we marcheren naar de kust en blijven in Oostduinkerke.

Ons regiment heeft nu 3 dagen rust die het ook ...

……verdient hat.  Es ist dies der 1.2.u 3.Juni

4. Wir marschieren von Ostdünkerken in Richt. Fr ab.

5. Hulluie?

6-8 Cuignes?

1. Valenciennes

10- 11 ???

…… verdiend heeft. Het is 1-2 en 3 juni.

4. We marcheren vanuit Ostdünkerken richting Fr. naar.

5. Hulluie?

6-8 Cuignes?

9. Valenciennes

10-11 ???